फाल्गुन महिनाको अन्त्यसँगै चिसो मौसम हराउँदै गएको छ । बगैंचामा वसन्तको चिसो र मिठो हावा फैलिएको छ, जसले हरेक व्यक्ति मनमा एक नयाँ उमंग र उत्साह जगाएको छ । यही हर्षोल्लासका बीच, नेपालमा अर्को महत्त्वपूर्ण पर्व होलीको तयारी सुरु भएको छ । होलीको पर्व भारत र नेपालका विभिन्न भागमा हर्षोल्लासका साथ मनाइन्छ । यो पर्व प्रेम, मित्रता, उमंग र उत्साहको प्रतीक हो। अघिल्लो वर्षहरूको होली जस्तो रंग र अबीर मात्र लगाएर मनाइने पर्व अब समयसँगै एउटा नयाँ रूप धारण गरेको छ। अहिलेको होली केवल गाउँघरका चोकहरूमा मात्र होइन, डिजिटल दुनियाँमा पनि फैलिएको छ ।
पहिले होलीको पर्व गाउँघरका गल्ली र चोकमा सीमित थियो । पुराना समयहरूमा, होली पर्व साथी भाइहरू, परिवारका सदस्यहरू र छिमेकीहरू मिलेर रंग खेल्दै मनाइन्थ्यो । मादल र डम्फुको तालमा नाच्दै, खुशीको सन्देश फैलाउने परम्परा थियो । रंगहरूको छिटा र अबीरको बाढीले हरेक अनुहारमा खुशी र उमंग ल्याउँथ्यो । होलीको रमाइलो बाह्य रूपमै देखिन्थ्यो । यो त्यो बेला थियो जब मानिसहरू एक अर्कासँग मिठो प्रेम र मिलनको अनुभव गर्थे । होलीले सद्भाव र एकता को सन्देश दिन्थ्यो, र यो पर्व केवल रंग खेल्न मात्र नभएर पुराना दुश्मनी र रिसलाई मेटेर नयाँ मित्रता र सहकार्यको शुरुआत गर्नको अवसर पनि थियो ।
तर, समयसँगै, होलीको उत्सवमा ठूलो परिवर्तन आएको छ । डिजिटल युगको आगमनसँगै, होली अब केवल गाउँघरका सडक र चोकमा मात्र होइन, इन्टरनेटको संसारमा पनि फैलिएको छ । फेसबुक, इन्स्टाग्राम र टिकटक जस्ता प्लेटफर्महरूमा होलीका रंगीन फोटोहरू र भिडियोहरू पोस्ट गर्दा, यो पर्वले अझ बढी प्रसिद्धि र लोकप्रियता कमाइरहेको छ । अब रंग केवल शरीरमा मात्र नभई, डिजिटल दुनियाँमा पनि फैलिरहेका छन् । यो डिजिटल युगले होलीको उत्सवलाई नयाँ र रचनात्मक रूप दिएको छ । विभिन्न #HoliDanceChallenge र #HoliColors जस्ता ट्रेन्डहरूले होलीलाई अझ आकर्षक र मजेदार बनाएको छ । युवा वर्गका लागि, होली अब केवल रंग खेलेर, मस्ती गरेर र खुशीको पललाई सामाजिक मिडियामा पोस्ट गरेर मनाउने उत्सव बनिसकेको छ । सामाजिक सञ्जालमा होलीका रंगीन फोटोहरू र भिडियोहरूको बाढी देखिन्छ । फेसबुक, इन्स्टाग्राम, टिकटक जस्ता प्लेटफर्महरूमा मानिसहरूले आफ्ना रंगीन पलहरू शेयर गर्ने क्रम सुरु भैसकेको छ ।
तर, यो डिजिटल युगमा, हामीले होलीको वास्तविकता पनि बुझ्न आवश्यक छ होलीको महत्व केवल सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गर्ने र लाइक र कमेन्टका लागि मात्र सीमित नभइ, यसले हामीलाई एक अर्कासँगको सम्बन्धलाई सुदृढ पार्ने, प्रेम, मित्रता र सद्भावना बढाउने अवसर पनि दिन्छ । होली केवल डिजिटल दुनियाँको उत्सव मात्र होइन, यो हाम्रो व्यक्तिगत जीवनमा वास्तविक र भावनात्मक सम्बन्धहरूको महत्त्वपूर्ण कडी पनि हो ।
यद्यपि डिजिटल प्लेटफर्महरूले होलीलाई विश्वभर फैलाउन मद्दत गरेको छ, यसले कहिलेकाहीं यसले उत्सवको साँचो भावना गुमाउन सक्छ । अहिलेको होलीका उत्सवहरू रंगीन र मस्तीपूर्ण भएतापनि त्यहाँ केही नकारात्मक प्रभावहरू पनि देखिन्छन् । विशेष गरी युवा वर्गको बीचमा, होली अब केवल लाइक र कमेन्टको खेलमा परिणत भएको छ । यसले वास्तविक सामाजिक र व्यक्तिगत अनुभवलाई कमजोर बनाउन सक्छ । हामीले बुझ्न जरुरी छ कि होलीको वास्तविक रंग केवल बाहिरी रूपमा मात्र होइन, यो हाम्रो हृदय र हाम्रा सम्बन्धहरूको गहिराइमा बस्छ । रंग खेल्नु भनेको मात्र रंगहरूको बाढी चलाउनु होइन, यो पुराना कटुता र बैर मेटेर नयाँ मित्रता र सद्भावना स्थापित गर्ने अवसर पनि हो । यही कारण होलीको परम्परागत र सांस्कृतिक महत्व बाहेक, यो हाम्रो जीवनमा गहिरो तथा आन्तरिक परिवर्तन र सुधारको प्रतीक हो ।
होली पर्वको पृष्ठभूमि धार्मिक मान्यतासँग जोडिएको छ । हिन्दू धर्ममा यस पर्वको धार्मिक महत्व प्राचीन कथामा आधारित छ । त्रेतायुगको प्रसिद्ध धार्मिक कथा अनुसार, भगवान विष्णुको भक्त प्रह्लादलाई दैत्यराज हिरण्यकश्यपुले आफ्नो धार्मिक विश्वासबाट पार काट्नका लागि मार्न चाहन्थे । त्यसै क्रममा उनले आफ्नी बहिनी होलिकालाई प्रह्लादलाई आगोमा जलाउन आदेश दिएका थिए । होलिकालाई आगोमा नजल्ने विशेष वरदान प्राप्त थियो । यद्यपि विष्णुको आशीर्वादले प्रह्लादलाई जोगाएको थियो र होलिका आगोमा जलिन् । यस घटनाको सम्झनामा होलीको रात होलिका दहन गरेर असत्यको विनाश र सत्यको विजयको उत्सव मनाइन्छ । यस्तै, द्वापर युगको श्री कृष्ण र पुतनाको कथा पनि होली पर्वसँग सम्बन्धित छ । पुतना नामकी राक्षसीले विष दलिएको स्तनपान गराएर श्री कृष्णलाई मार्न चाहन्थिन्, तर भगवान श्री कृष्णले पुतनाको विष पिउँदा उनलाई पराजित गरे । यी घटनाहरू होलीको पर्वको धार्मिक महत्त्व र यसको सांस्कृतिक आधारलाई प्रस्तुत गर्छन् ।
अब, हामी डिजिटल युगमा प्रवेश गरेका छौं, जहाँ सामाजिक सञ्जालले पर्वहरूको महत्त्वमा नयाँ आयाम थपिदिएको छ । पहिले जहाँ होलीका रंग केवल गाउँघरका सडकहरूमा फैलिँदै थिए, अब यो रंगीन उत्सव इन्टरनेटको गगनमा पनि फैलिएको छ । फेसबुक र इन्स्टाग्राममा होलीका रमाइलो तस्वीर र भिडियोहरू अपलोड गर्न अब कुनै पर्वको आदानप्रदानको एउटा सामान्य रूप बनिसकेको छ । यसले पर्वलाई विश्वभर फैलाउने काम गर्छ र होलीको रंग अब केवल व्यक्तिगत स्तरमा मात्र नभई, विश्वव्यापी स्तरमा पनि फैलिरहेको छ । सामाजिक सञ्जालका प्लेटफर्महरूले होलीलाई अझ रंगीन र जीवित बनाएको छ ।
तर, डिजिटल प्लेटफर्महरूको प्रभावसँगै केही नकारात्मक पक्ष पनि देखिन्छ । विशेष गरेर युवा वर्गको बीचमा, होली अब केवल सामाजिक मिडियामा रंग खेलेर फोटो साझा गर्ने गतिविधिमा सीमित हुन सक्दछ । यसले होलीको वास्तविक उद्देश्यलाई कमजोर पार्न सक्छ । केवल लाइक र कमेन्टको लागि रंग खेल्नेको भन्दा वास्तविक जीवनमा त्यस रंग र उत्साहलाई अनुभव गर्नु महत्त्वपूर्ण छ । यो पर्वलाई साँचो रूपले मनाउनका लागि वास्तविक जीवनमा जोडीएका सम्बन्धहरूलाई पनि रंगीन बनाउनुपर्छ । हाम्रो उद्देश्य केवल डिजिटल रूपले उत्सव मनाउनु मात्र होइन, बरु यो पर्वको गहिरो भावनात्मक र सामाजिक महत्त्वलाई वास्तविक जीवनमा ल्याउनु हो।
अन्ततः, होली पर्व केवल एक उत्सव मात्र होइन, यो हाम्रो समाजमा एकता र सद्भाव फैलाउने एक अवसर हो । यसले हामीलाई साँचो प्रेम र मित्रता फैलाउने प्रेरणा दिन्छ । यो पर्वलाई वास्तविकता र डिजिटल दुनियाँबीचको सन्तुलन राखेर मनाउन सकिन्छ । यसरी, यो वर्षको होलीले हामीलाई केवल रंगीन क्षण मात्र प्रदान नगरी, यसले डिजिटल र परम्परागत दुनियाँको बीचको सन्तुलन कायम राख्न पनि महत्त्वपूर्ण पाठ सिकाइरहेको छ । यस वर्ष, हामी सबैले एक अर्कासँग सद्भाव र माया फैलाउने हो, र रंगको माध्यमबाट हाम्रो समाजलाई अझ एकताबद्ध बनाउने प्रयास गरौं । यस वर्ष फागुन २९ गते पहाडी भेगमा र चैत १ गते तराईमा होली मनाइँदैछ । जहाँ–जहाँ होलीको रंग छर्छ, त्यहाँ खुशी, सद्भाव, र प्रेम फैलियोस् । डिजिटल मात्र नभई वास्तविक जीवनमा पनि होलीको मजा लिऔं। रंग, उत्साह, मित्रता र उमंगको यो पर्व सबैलाई शुभ होस् ।
